Przeciwdziałanie przemocy

Przemoc w rodzinie to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

O przemocy możemy mówić wtedy kiedy spełnione są 4 warunki:

  • jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie,
  • jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą,
  • działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej,
  • osoba, wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych. 

Rodzaje przemocy:

  • przemoc fizyczna – są to wszelkie działania polegające na użyciu siły i prowadzące do nieprzypadkowych urazów, zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień.

Do tej kategorii zalicza się m.in.: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, uderzanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą dłonią, pięścią lub różnymi przedmiotami, poparzenie, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, straszenie bronią lub jej użycie i inne;

  • przemoc psychiczna – to umyślne działania wykorzystujące nie siłę fizyczną lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby u ofiary, obniżenie jej poczucia własnej wartości, pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych.

Przejawami tego rodzaju przemocy są: odmowa okazywania uczuć, wykazywanie braku zainteresowania, szacunku, nieustanna krytyka, wyśmiewanie poglądów, wyznania religijnego, żądania posłuszeństwa, narzucanie poglądów, wmawianie choroby psychicznej, kontrola i utrudnienie kontaktów z innymi osobami, zawstydzanie, upokarzanie, wyzywanie, grożenie, ograniczenie snu, jedzenia, itp.

  • przemoc seksualna – wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych, itp.
  • przemoc ekonomiczna – to działanie prowadzące do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy, realizowane m.in. w drodze niezaspokojenia podstawowych potrzeb materialnych rodziny, uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej, utrudnianie aktywności zawodowej, odbieranie pieniędzy, okradanie, wyliczanie wydatków, itp.
  • zaniedbanie – jest formą przemocy wobec osoby najczęściej niesamodzielnej oraz uzależnionej od sprawcy przemocy, np. osoba niepełnosprawna ruchowo lub intelektualnie, przewlekle chora, starsza, chorująca psychicznie czy małoletnie dziecko. Przemoc poprzez zaniedbanie można definiować jako sytuacje, w których najbardziej podstawowe potrzeby (wyżywienia, ubrania, higieny, ochrony, bezpieczeństwa, wychowania, opieki lekarskiej) nie są zaspokojone przez osoby odpowiedzialne

Fazy przemocy:

  • faza narastającego napięcia – w której sprawca przemocy jest ciągle poirytowany, każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi awantury, zaczyna więcej pić, prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie jakby nie panował nad swoim gniewem. Jego partner/ka (ofiara) stara się opanować sytuację poprzez uspokajanie go, spełnia wszystkie jego zachcianki i bardzo często przeprasza sprawcę. Niektóre z partnerek w tej fazie doświadczają różnych dolegliwości fizycznych, inne wpadają w apatię. Bywa często tak, że ofiara przemocy wywołuje w końcu wywołuje awanturę aby mieć akt przemocy już za sobą.
  • faza gwałtownej przemocy – w której partner–sprawca staje się gwałtowny, wpada w szał i wyładowuje się. Atak wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, a skutki użytej przemocy są różne – od podbitego oka do śmierci. Ofiara stara się robić wszystko aby go uspokoić i ochronić siebie i inne osoby, np. dzieci. Niezależnie od tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera-sprawcy narasta coraz bardziej, a po zakończeniu wybuchu przemocy, ofiara jest w stanie szoku,
  • faza miodowego miesiąca – kiedy sprawca wyładował swoją złość i wie, że posunął się za daleko nagle staje się inną osobą. Żałuje tego co zrobił, okazuje ciepło, troskę, miłość i zainteresowanie, przynosi kwiaty – zachowuje się tak jakby przemoc nigdy nie miała miejsca.  Ofiara zaczyna wierzyć, że partner zmienił się, jednak faza miodowego miesiąca mija i znowu rozpoczyna się faza narastania napięcia.

Ważne!! Długość faz w cyklu przemocy za każdym razem ulegać może skróceniu, a sama przemoc stawać się w kolejnym cyklu gwałtowniejsza. 

Rola stereotypów i przekonań dotyczących przemocy domowej

Wiele społeczeństw czy środowisk nie reaguje na problem przemocy w rodzinie, wyrażając tym samym przyzwolenie na jej istnienie. Jest to wynikiem funkcjonujących w świadomości społecznej stereotypów i przekonań, które głęboko zapuszczają swoje korzenie i zafałszowują rzeczywistość. Stereotypy i mity czy przekonania usprawiedliwiają stosowanie przemocy, służą do ukrycia czy zbagatelizowania problemu, przez co utrudniają prawidłowe reagowanie na akty brutalności lub okrucieństwa wobec bliskich.

W pewnym sensie „dają” sprawcy sygnał o społecznym przyzwoleniu na stosowanie przemocy, umacniają w nim poczucie bezkarności, zniewalając ofiarę i zmuszając ją do milczenia.

Z punktu widzenia problemu przemocy w rodzinie za najgroźniejsze uważa się stereotypy:

  1. usprawiedliwiające przemoc – np.: „osoby używające przemocy muszą być chore psychicznie”, „mnie też bili i wyrosłem na porządnego człowieka”, „jak się ciebie nie będą bać, to się z ciebie będą śmiać”, „przemoc jest wtedy gdy są ślady na ciele”, „przyczyną przemocy w rodzinie jest alkohol”, „przemoc zdarza się tylko w rodzinach z marginesu społecznego”, „to był jednorazowy incydent, który nigdy się nie powtórzy”,
  2. przenoszące odpowiedzialność za przemoc na ofiary – np.: „sama sobie winna”, „jeśli ktoś jest bity to znaczy, że na to zasłużył”, „widziały gały co brały”, „ofiary przemocy w rodzinie akceptują przemoc”, „gdyby ofiara naprawdę cierpiała odeszłaby od sprawcy”, „kobieta odpowiada za ognisko domowe”, „gdyby chciała naprawdę coś zmienić, to już dawno by to zrobiła”,
  3. przekonania izolujące ofiary – np.: „nie mów nikomu co się dzieje w domu”, „przemoc w rodzinie to sprawa prywatna, nikt nie powinien się wtrącać”, „policja nie powinna interweniować w sprawach rodzinnych”, „gwałt w małżeństwie nie istnieje”, „nie ujawnia się tajemnic rodzinnych”, „nie pierze się rodzinnych brudów publicznie”, „nie można zmienić swojego przeznaczenia”.

Pamiętaj !!!

Prawo zabrania stosowania przemocy i krzywdzenia swoich bliskich. Jeżeli Ty lub ktoś z Twoich bliskich jest ofiarą przemocy ze strony osoby najbliższej, nie wstydź się prosić o pomoc. Prawo stoi po Twojej stronie!

Sprawca przemocy wobec bliskich, gdy czuje się bezkarny, prawdopodobnie nie zmieni się, będzie dalej stosował przemoc, bez względu na składane obietnice; następnym razem może być znacznie gorzej.

Zahamowanie przemocy w rodzinie jest możliwe – możesz z nią walczyć i uzyskać pomoc dla siebie i swoich bliskich.

Przemoc jest przestępstwem i nic nie usprawiedliwia jej stosowania.

Nikt nie ma prawa krzywdzić drugiego człowieka

Baza instytucji publicznych i niepublicznych udzielających pomocy i wsparcia osobom doznającym przemocy w rodzinie - pobierz

bezplatne_poradnictwo_i_psychoterapia_dla_rodzin_w_kryzysie.docx

bezplatne_poradnictwo_w_punkcie_wsparcia_i_pomocy_rodzinie_w_michalowicach.docx

coaching_i_psychoterapia.docx

pogotowie.docx

swiatowy_dzien_sprzeciwu_wobec_bicia_dzieci.docx