Nadużywanie alkoholu nie jest przyczyną stosowania przemocy domowej, jednak często te dwa zjawiska występują jednocześnie w rodzinie. Rodzina z problemem alkoholowym to taka w której co najmniej jeden rodzic nadużywa alkoholu lub jest od niego uzależniony.
Uzależnienie od alkoholu to nie jest problem tylko osoby, która bezpośrednio cierpi z tego powodu, ale problem całej rodziny. Często w takich rodzinach dochodzi do odwrócenia ról. Jeden z rodziców musi przejąć obowiązki tego drugiego, który jest uzależniony od alkoholu. Często zdarza się że starsze dziecko przejmuje część obowiązków niewydolnego wychowawczo rodzica i w ten sposób stara się pomóc. Jeszcze gorzej jest w sytuacji gdy oboje rodzice nadużywają alkohol, wtedy to dziecko/dzieci przejmują role dorosłych i sprawują opiekę nad młodszym rodzeństwem. Zjawisko to jest bardzo niekorzystne dla niedojrzałego emocjonalnie dziecka, które przejmuje obowiązki rodziców.
Dziecko alkoholika czuje się gorsze od pozostałych dzieci. Nie potrafi sobie radzić z własnymi problemami. Dziecko takie często boryka się z poczuciem wstydu, złości, żalem i przede wszystkim lękiem. Jest on związany poczuciem strachu, by rodzinna tajemnica się nie ujawniła, a z drugiej strony lęk może być związany z obawą przed powrotem do domu pijanego rodzica. W rodzinie z problemem alkoholowym rodzice często unikają lub odtrącają dziecko co może przyczynić się do rozwoju u dziecka takich zachowań jak: agresja, kłótliwość i trudności w nawiązywaniu więzi uczuciowych.
„Zaprzeczenia” to kolejny problem rodziny, w której któryś z członków rodziny jest uzależniony od alkoholu. Każdy z domowników boi się powrotu alkoholika do domu, ale nikt o tym nie mówi. Emocje jakie się pojawiają nie są głośno wypowiadane i często dochodzi do sytuacji w których zaprzecza się uczuciom. Alkoholik często zaprzecza obecności problemu alkoholowego. Alkoholizm jest przyczyną lęku i wstydu, dlatego rodzina stara się za wszelka cenę ukryć problem przed światem.
Życie alkoholika toczy się wokół alkoholu, a życie domowników wokół niego. Zjawisko to nazywa się współuzależnieniem. Jest to pewnego rodzaju zespół cierpień i zaburzeń rodziny alkoholowej. Przejawia się zaburzeniami emocjonalnymi, nerwicami, stanami depresyjnymi, myślami samobójczymi i poczuciem niskiej wartości. Niepijący członek rodziny obsesyjnie koncentruje swoje myśli wokół alkoholika, zastanawia się co będzie jeśli wróci do domu, jednocześnie boi się o jego życie. Osoby współuzależnione skupiają się na pomocy alkoholikowi i nie dostrzegają zmian jakie pojawiają się w nich samych. Współuzależnienie jest częścią choroby alkoholowej , jednak największe konsekwencje ponoszą dzieci, które żyjąc w atmosferze ciągłego poczucia zagrożenia, uruchamiają w swojej psychice niebezpieczne mechanizmy obronne np. zamrożenie uczuć, poczucie osamotnienia, lęk przed odrzuceniem.
W rodzinach z problemem alkoholowym akty przemocy fizycznej występują dwa razy częściej niż w rodzinach bez problemu choroby alkoholowej. Ofiarami przemocy domowej są zwykle partnerzy osoby uzależnionej od alkoholu. Dzieci w takich rodzinach zwykle są zaniedbywane. Stosowanie przemocy wobec partnera może dawać sprawcy efekty nagradzające. Kiedy ofiara bezpośrednio po akcie przemocy, nie okazuje swojego sprzeciwu, sprawca traktuje takie zachowanie jako przyzwolenie na dalszą przemoc. Jeżeli taka sytuacja trwa przez dłuższy czas , pojawiają się cykle przemocy.
Świadomość przewagi, kontroli, posiadania władzy nad druga osobą jest forma nagrody, które z czasem może przerodzić się w uzależnienie agresora od ofiary. Ofiara przemocy rozwija w tym samym czasie syndrom wyuczonej bezradności . śyndrom taki pojawia się wtedy gdy osoba jest przekonana, ze nic nie może zrobić by polepszyć swoją sytuację. Wyuczona bezradność może rozwijać się latami, a swoje podłoże znaleźć w okresie wczesnego dzieciństwa.
Przemoc rodzinna, której świadkami są dzieci bardzo destrukcyjnie wpływa na ich rozwój emocjonalny. Zaburzenia u dzieci objawiają się w sferze psychologicznej, zdrowotnej jak i fizycznej. Zaburzenia emocjonalne związane są zwykle z niską samooceną, nadmiernym lękiem, agresją lub stanami depresyjnymi. Zaburzenia zachowania przybierają postać zachowań agresywnych wobec ludzi i zwierząt. Świadkowie przemocy domowej często nie potrafią się odnaleźć w społeczeństwie, wykazują objawy nieprzystosowania społecznego, są nie zdolni do empatii. Osoby takie nie radzą sobie w szkole, mają słabe wyniki w nauce i często rozwija się u nich opóźnienie intelektualne. Zaburzenia zdrowia fizycznego cechują się bezsennością, zaburzeniami łaknienia, objawami chorób psychosomatycznych, niedostatecznym rozwojem motoryczno-fizycznym, a nawet moczeniem nocnym. Doświadczenia z dzieciństwa rzutują na ich późniejsze życie, będąc przyczyną zaburzeń w relacjach z partnerem czy przemocy domowej.
